Nguyên nhân gây bệnh đầu đen ở gà và cách phòng bệnh hiệu quả

Bệnh đầu đen hay còn gọi là bệnh viêm gan ruột truyền nhiễm, là một căn bệnh nguy hiểm do ký sinh trùng đơn bào Histomonas meleagridis gây ra. Cùng tructiepdagac1 tìm hiểu chi tiết về căn bệnh nguy hiểm này trong bài viết dưới đây.

Bệnh đầu đen ở gà là gì?

Bệnh đầu đen còn được biết đến dưới cái tên là Bệnh viêm gan ruột truyền nhiễm ở gà, được gây ra bởi loại đơn bào Histomonas Meleagridis ký sinh trên niêm mạc ruột thừa và các tế bào gan. Căn bệnh này lần đầu tiên được phát hiện tại Việt Nam vào năm 2010.

Phổ biến nhất ở gà từ 2 tuần đến 4 tháng tuổi, mặc dù gà trưởng thành cũng có thể mắc phải. Bệnh thường bùng phát trong mùa mưa, nhưng ở gà trưởng thành, nó có thể xuất hiện quanh năm. Bệnh này gây ra tổn thất lớn cho người nuôi gà, đặc biệt là với những hộ chăn nuôi gà thả vườn do tỷ lệ tử vong cao lên tới 80-90%.

Con đường lây truyền của bệnh đầu đen xảy ra khi gà ăn phải thức ăn, nước uống, hoặc chất độn đã nhiễm trứng của giun kim chứa mầm bệnh. Gà nhiễm bệnh sau đó thải ra mầm bệnh vào môi trường qua trứng giun kim và phân. Gà khỏe mạnh tiếp xúc với những tác nhân này cũng sẽ mắc bệnh. Mầm bệnh còn được giun đất ăn phải và có thể tồn tại lâu trong giun đất, dẫn đến tình trạng tái nhiễm bệnh trong các khu vực chăn nuôi sau khi đã được điều trị.

Nguyên nhân gây bệnh đầu đen gà

Bệnh được gây ra bởi ký sinh trùng đơn bào Histomonas meleagridis, sinh sống trên niêm mạc manh tràng và gan; do đặc điểm lây lan nhanh cùng với những biến đổi rõ rệt ở cả gan lẫn ruột, bệnh này còn được gọi là bệnh viêm hoại tử ruột gan (Infectious Enterohepatitis).

Bệnh có bốn hình thức tồn tại:

Hình thức xâm nhiễm tại manh tràng (ruột thừa) có khả năng phân lập.
Hình thức sinh dưỡng xuất hiện tại các tổn thương ở ruột và gan (có thể phân lập và tạo giao tử).
Hình thức lưới, nơi các thể lưới và hợp bào liên kết với nhau tạo thành mạng lưới ở gan.
Hình thức hình thoi, nằm trong lòng ruột thừa và khu vực nga ba hồi manh tràng.

Có thể bạn quan tâm: Bệnh Marek ở gà

Dấu hiệu khi gà mắc bệnh đầu đen

Dấu hiệu bệnh đầu đen ở gà thường biểu hiện như sau:

Gà bất ngờ mắc sốt cao từ 43 đến 44 độ C, lộ rõ các dấu hiệu như lạnh, đứng yên, rụt cổ, nhắm mắt, xù lông và run rẩy, thường tụ tập gần nhau. Nhiều con gà cố gắng giấu đầu vào nách của những con khác, hoặc tìm chỗ có ánh nắng mặt trời hoặc ánh sáng từ bóng đèn để ấm.
Có sự suy giảm trong việc ăn uống, gà uống nhiều nước hơn bình thường và xuất hiện tình trạng tiêu chảy phân loãng màu vàng trắng hoặc vàng xanh. Khi bệnh tiến triển gần kết thúc, gà ngừng ăn, mào chuyển sang màu thâm tím, và da ở mép cũng như vùng đầu có màu xanh nhạt hoặc thậm chí là xanh đen, đây cũng là lý do vì sao bệnh này có tên là “bệnh đầu đen”.
Bệnh kéo dài từ 10 đến 20 ngày, khiến gà trở nên gầy yếu. Gà chết rải rác, chủ yếu vào ban đêm, và tỷ lệ tử vong cao, có thể lên tới 80 – 90%.

Hình ảnh bệnh đầu đen ở gà

Bệnh tích của bệnh đầu đen ở gà thường được thể hiện qua các tổn thương ở gan và manh tràng:

Bệnh tích ở gan: Dấu hiệu rõ ràng nhất là gan sưng to và có các vết hoại tử hơi lõm, hình tròn giống hoa cúc với viền trắng xung quanh. Đây là biểu hiện đặc trưng của bệnh, cho thấy sự phá hủy mô gan nghiêm trọng.
Bệnh tích ở manh tràng: Manh tràng cũng bị sưng to, với thành ruột có hiện tượng tăng sinh và trở nên dày, gồ ghề. Chất bên trong có dạng cứng chắc, màu trắng, hình thành thành khối giống như kén. Do đặc điểm này, bệnh còn được gọi là “bệnh kén ruột”. Trong một số trường hợp, các kén này cũng có thể xuất hiện trên manh tràng và ruột già.

Những tổn thương này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của gà mà còn gây ra tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt trong điều kiện chăn nuôi không đảm bảo vệ sinh môi trường.

Phòng ngừa bệnh đầu đen trên gà

Áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp vệ sinh trong phòng bệnh: Đảm bảo giữa các đợt nuôi có khoảng trống chuồng, tránh nuôi gà tây chung với các loại gà khác, không nuôi gà nhiều lứa tuổi cùng một khu vực.

Thực hiện vệ sinh định kỳ, phun thuốc khử trùng chuồng gà, sân chơi, và khu vực thả gà, rải vôi bột tại khu vực nuôi để loại bỏ mầm bệnh. Hạn chế cho gà ra ngoài sau khi mưa. Định kỳ tẩy giun cho gà và làm sạch phân sau khi tẩy giun.

Tại các vùng đã ghi nhận bệnh đầu đen, cho gà trên 20 ngày tuổi uống dung dịch gồm 1g thuốc tím hoặc 2g sulfat đồng pha trong 10 lít nước trong vòng 1 – 2 giờ, đổ bỏ dung dịch thừa và lặp lại mỗi 20 ngày một lần.

Đối với những khu vực nuôi gà bị bệnh đầu đen, cần giữ chuồng trống ít nhất 30 ngày. Trước khi giữ chuồng trống, vệ sinh sạch sẽ chuồng nuôi và khu vực chăn thả, thu gom chất thải để ủ phân hoặc đốt. Trong thời gian chuồng trống, hàng tuần phun khử trùng chuồng gà, bãi chăn thả và khu vực xung quanh, cuốc đất và rắc vôi, diệt trừ giun đất.

Có thể bạn quan tâm: Cách phòng bệnh Newcastle ở gà

Điều trị bệnh đầu đen ở gà hiệu quả nhất

Để điều trị bệnh đầu đen ở gà, việc sử dụng thuốc và cải thiện điều kiện chăn nuôi là rất quan trọng:

Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng và hỗ trợ sức khỏe

Bổ sung các loại vitamin, men tiêu hóa, và thuốc bổ gan để tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ hồi phục chức năng gan.

Sử dụng các loại thuốc trợ sức và trợ lực giúp gà nhanh chóng phục hồi sức khỏe và tránh được các biến chứng khác.

Cải thiện điều kiện chăn nuôi

Tăng cường chăm sóc nuôi dưỡng, đảm bảo gà được nuôi trong môi trường sạch sẽ, thoáng mát.

Thực hiện vệ sinh chuồng trại thường xuyên, phun khử trùng chuồng nuôi và khu vực xung quanh để ngăn ngừa mầm bệnh lây lan và tái nhiễm.

Sử dụng thuốc

Doxycyclin: Có thể tiêm trực tiếp vào cơ thể gà hoặc trộn vào thức ăn, nước uống. Liều lượng cần tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
Sulfamonomethoxine: Cũng có thể trộn vào thức ăn hoặc nước uống của gà. Thuốc này thuộc nhóm sulfonamide, có tác dụng kháng khuẩn và được dùng để điều trị nhiều loại bệnh nhiễm khuẩn ở gia cầm.

Việc kết hợp giữa điều trị thuốc và cải thiện điều kiện sống là cách tiếp cận toàn diện, nhằm giảm thiểu tỷ lệ tử vong và hỗ trợ gà hồi phục nhanh chóng từ bệnh đầu đen.

Kết luận

Bệnh đầu đen ở gà là một căn bệnh nguy hiểm, có thể gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi. Tuy nhiên, với kiến thức và biện pháp phòng trừ hiệu quả, chúng ta hoàn toàn có thể bảo vệ đàn gà khỏe mạnh.